تکرار روز بزرگداشت شاعران بزرگ ایران، هر سال شاخک‌های همه را نسبت به این نام‌ها بی‌تفاوت‌تر می‌کند و اثربخشی نامگذاری را کمتر.اما چه می‌توان کرد؟ نامگذاری روزهای مختلف تقویم، همواره راهی بوده است برای ادای احترام به بزرگان و متمرکز کردن ذهن‌ها بر آدم‌هایی که مایه فخر همه هستند؛
موقعیت متناقضی که آرام آرام به نقض غرض کامل نزدیک می‌شود، تا جایی که دیگر حتی رسانه‌ها نیز در روزهای بزرگداشت، مطالب مناسبتی چاپ نمی‌کنند و همه آنچه انجام می‌شود به برگزاری چند سخنرانی در چند دانشگاه خلاصه شده است.
کسی چه می‌داند شاید تا چند وقت دیگر، دانشگاه‌ها نیز از به راه بادیه رفتن، خسته شوند و تکرار سالانه نکات مشخص، از زبان اندیشمندان مشخص را رها کنند و همه در سکوت فروروند.
با این همه، آیا نمی‌توان به جای تکرار مدام چند سخنرانی در سالروزهای تقویمی، برنامه‌های مختلف با دخالت و مشارکت مردم اجرا کرد تا قانون تلخ تکرار دست کم تا حدی خنثی شود؟ سخنرانی در دانشگاه برای عده‌ای دانشگاهی که خود نیازی به آشنایی یا بزرگداشت فردوسی، خیام یا دیگران ندارند، چه دردی از چه کسی دوا می‌کند؟ و اصولا این نوع برنامه‌ها تا چه میزان می‌تواند به معنای بزرگداشت باشد؟
25 اردیبهشت روز فردوسی است. آنچه انجام شد، نشستی در دانشگاه حافظ شیراز بود با حضور باستانی پاریزی و دو سه نفر دیگر از ادیبان کم‌و بیش سرشناس که درباره فردوسی سخن گفتند و البته در حرف‌هایشان مثل همیشه نکات قابل توجهی بود و در فضای کوچک دانشگاه شیراز، شاید از هیچ بهتر محسوب شود.
تقریبا همزمان با این نشست، نشست دیگری نیز در دانشگاه لرستان برگزار شد و آنجا نیز نکات دیگری درباره اهمیت فردوسی گفته شد و تعدادی از دانشجویان گروه ادبیات فارسی هم شعرهایشان را خواندند.
در بندرعباس هم مراسم دیگری برگزار شد و آنجا هم قدمعلی سرامی درباره اهمیت شاهنامه و فردوسی سخنرانی کرد. این مراسم هم به همت گروه زبان و ادبیات فارسی انجمن علمی دانشجویان ادبیات دانشگاه هرمزگان اما در فرهنگسرای طوبای بندرعباس برپا شد و علاوه بر سخنرانی، نقالی و شاهنامه‌خوانی نیز داشت. صداوسیما چه کرد؟
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه کرد؟ حوزه هنری چه کرد؟ سازمان تبلیغات اسلامی چه کرد؟ و... تقریبا هیچ! و این 25 اردیبهشت چه فرقی با 25اردیبهشت سال گذشته داشت و سال بعد چه تفاوتی با امسال خواهد داشت؟
حکایت تکرار است که هر روز به نقض غرض کامل نزدیک‌تر می‌شود و مردم نسبت به بزرگانی که پیش از این هم تا همین اندازه با آنها آشنا بودند، بی‌تفاوت‌تر. امروز نوبت خیام است...
خیام همان قدر که شاعر باشد، ریاضی‌دان و منجم نیز هست و شاید مشهورترین شاعر ایرانی در بلاد فرنگ. اما برای او نیز امروز تنها یک نشست در کتابخانه ملی برگزار خواهد شد که نام بامسمایی دارد: «خیام از نگاه ایران‌شناسان گرجی».
در نشست خیام از نگاه ایران‌شناسان گرجی، محمدعلی اسلامی ندوشن، ته‌آشورغایا استاد دانشگاه دولتی تفلیس و گیورگی لوبژانیدزه استاد همین دانشگاه که جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را هم در سال 1386 برده است، سخنرانی می‌کنند. در این نشست که ساعت 14 آغاز می‌شود، از نخستین اثر نفیس تلفیقی خطی از یک رباعی حکیم عمر خیام به 2زبان فارسی و گرجی نیز رونمایی خواهد شد.
به جز این نشست، البته شیرازی‌ها برای خیام هم برنامه‌ای درنظر گرفته‌اند. قرار است امروز کتاب «کارنامه تحلیلی خیام‌پژوهی» نوشته کاووس حسن‌لی و سعید حسام‌پور، استادان دانشگاه شیراز در این دانشگاه رونمایی شود. این کتاب حدودا 500صفحه‌ای را نشر علم منتشر کرده است.
امروز هم فردوسی
امروز ساعت 17 یک بزرگداشت دیگر نیز برای فردوسی در سینما بهاران تهران برگزار می‌شود. اجرای این برنامه را امیرحسین مدرس برعهده دارد و قرار است علاوه بر سخنرانی، اجرای موسیقی و نقالی نیز بخشی از برنامه باشد.
علاوه بر این، از آنجایی که امسال یعنی سال 2010 از سوی یونسکو به‌عنوان سال هزاره پایان سرایش شاهنامه فردوسی هم نامگذاری شده است، 2 روز پیش سالن کتابخانه شهر برات در آلبانی هم به نام فردوسی نامگذاری و افتتاح شد.
